تحلیل تأثیر یکپارچه‌سازی فناوری‌های هوش مصنوعی در برنامه‌درسی آموزش عالی بر توانمندی‌های شناختی، تحلیلی و پژوهشی

نویسندگان

    حسین مومنی مهموئی گروه علوم تربیتی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران
    علی اکبر عجم گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
    توکل دادرس * گروه علوم تربیتی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران tavakol.dadras@iau.ac.ir

کلمات کلیدی:

هوش مصنوعی, برنامه‌درسی آموزش عالی, توانمندی شناختی, توانمندی تحلیلی, توانمندی پژوهشی

چکیده

هدف این پژوهش تحلیل اثر یکپارچه‌سازی فناوری‌های هوش مصنوعی در برنامه‌درسی آموزش عالی بر توانمندی‌های شناختی، تحلیلی و پژوهشی دانشجویان است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش کمی با رویکرد توصیفی–همبستگی انجام شد. جامعه آماری شامل دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه‌های شهر تربت حیدریه بود که با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌های استاندارد و محقق‌ساخته در حوزه یکپارچه‌سازی هوش مصنوعی در برنامه‌درسی و توانمندی‌های شناختی، تحلیلی و پژوهشی گردآوری شد. برای تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی، همبستگی، رگرسیون چندگانه و مدل‌یابی معادلات ساختاری استفاده گردید. نتایج تحلیل‌های استنباطی نشان داد که یکپارچه‌سازی فناوری‌های هوش مصنوعی اثر مثبت و معناداری بر هر سه بعد توانمندی‌های شناختی، تحلیلی و پژوهشی دارد. بیشترین اثر مربوط به توانمندی‌های پژوهشی بود و پس از آن توانمندی‌های تحلیلی و شناختی قرار گرفتند. همچنین، نتایج مدل‌یابی معادلات ساختاری حاکی از برازش مناسب مدل و معناداری مسیرهای مستقیم و غیرمستقیم بود. یافته‌ها نشان می‌دهد که ادغام هدفمند هوش مصنوعی در برنامه‌درسی آموزش عالی می‌تواند نقش مؤثری در ارتقای شایستگی‌های کلیدی دانشجویان ایفا کند و زمینه‌ساز یادگیری عمیق و پژوهش‌محور شود.

دانلودها

دسترسی به دانلود اطلاعات مقدور نیست.

مراجع

Kayyali M. AI in Higher Education. 2025:31-62. doi: 10.4018/979-8-3693-7949-3.ch002.

Huapaya ESR, Chucos GL, Sosa EP, Meza MI. Disruptive Technologies in the University Curriculum: Use of Artificial Intelligence. International Journal of Evaluation and Research in Education (Ijere). 2025;14(1):671. doi: 10.11591/ijere.v14i1.30450.

Zheng S. Artificial Intelligence – Driven Design of Aesthetic Education Curricula in Higher Education. Educ Insights. 2025;2(6):247-56. doi: 10.70088/ta9v8365.

Qiao R, Zhao Y, Han Z. Thoughts on the Construction of Art Curriculum Using Generative AI. Journal of Educational Research and Policies. 2024;6(10):40-4. doi: 10.53469/jerp.2024.06(10).11.

Kerth SA, Boysen ST, Grgurovic M, Sales X. Assessing AI Tools for Academic Workflows: A Standardized Prompt Evaluation. 2025:75-89. doi: 10.63782/pf24005.

Parvatha N. Optimizing Curriculum Design With AI: Aligning Educational Content With Industry Demands. World Journal of Advanced Engineering Technology and Sciences. 2024;13(2):1020-8. doi: 10.30574/wjaets.2024.13.2.0585.

James DC, Maldonado‐Molina MM. Artificial Intelligence in the Curriculum: Development and Implementation of a Professional Training Program to Promote Literacy Among Health Education College Majors. Pedagogy in Health Promotion. 2025. doi: 10.1177/23733799251335628.

Rüütmann T, Läänemets U. Generating Curricula: A Human-Centred Perspective in the Era of Artificial Intelligence. 2025:180-96. doi: 10.33225/balticste/2025.180.

Salhab R. AI Literacy Across Curriculum Design: Investigating College Instructor’s Perspectives. Online Learning. 2024;28(2). doi: 10.24059/olj.v28i2.4426.

Anjala K. Are We Prepared as Management Undergraduates for an AI-Driven Future? J Tert Educ Learn. 2024;2(3):65-71. doi: 10.54536/jtel.v2i3.3341.

Matiwane BY, Olaitan O. Critical Success Factors for Integrating AI Tools Into University Curricula for Workforce Readiness. International Journal of Learning Teaching and Educational Research. 2025;24(8):91-111. doi: 10.26803/ijlter.24.8.5.

Imran MA. Comparative Analysis of AI Integration in Media and Communication Curricula: Case Studies From Australia and Egypt. Journalism & Mass Communication Educator. 2025;80(3):219-40. doi: 10.1177/10776958251315116.

Llop E, Sales X. Intel·ligència Artificial en L’Educació Superior: Temàtiques Emergents I Contribucions Multidimensionals. 2025:13-32. doi: 10.63782/pf24002.

Chidinma AE, Yinka KR. Undergraduate Students' Perception of Artificial Intelligence for Enhancing Educational Practices: Opportunities, Challenges, and Ethical Considerations. Global Journal of Social Sciences Studies. 2025;11(1):30-41. doi: 10.55284/gjss.v11i1.1411.

Uttmani MH. The Study of AI Tools Used for Teaching Effectiveness and Its Perception in College Teachers With Special Reference to Mumbai. Interantional Journal of Scientific Research in Engineering and Management. 2024;08(12):1-7. doi: 10.55041/ijsrem39883.

Baroud N. Educators’ Perspectives on Using (AI) as a Content Creation Tool in Libyan Higher Education: A Case Study of the University of Zawia. Jerit. 2024;1(2):61-70. doi: 10.34125/jerit.v1i2.12.

Jensen AP. Educating Ourselves and a Large Language Model: Researching the Affordances and Limitations of Generative Artificial Intelligence in a Theatre/Drama Curricula. 2024;11(2):43. doi: 10.33682/e847-hjb6.

Mahmoud QH, Kishawy HA, Davis K, Piliounis A, James EJ, Bassyouni Z, et al. Thriving in the Age of AI: A Model Curriculum for Developing Competencies in Artificial Intelligence for K-12. Proceedings of the Canadian Engineering Education Association (Ceea). 2025. doi: 10.24908/pceea.2025.19712.

Miftahurrohman, Supriyanti S, Jaelani J. Dampak Penerapan Kecerdasan Buatan (AI) Untuk Manajemen Kurikulum Pendidikan Tinggi Di Jawa Tengah. E-Bisnis Jurnal Ilmiah Ekonomi Dan Bisnis. 2024;17(1):339-52. doi: 10.51903/e-bisnis.v17i1.1790.

Pusporini W, Nurdiyanto H. Utilization of Artificial Intelligence in Outcome-Based Curriculum Evaluation and Development. Journal of Research in Social Science and Humanities. 2024;4(2):132-4. doi: 10.47679/jrssh.v4i1.109.

Effendi F, Fahyuni EF. Preparing Adaptive Graduates, Islamic and Professional in the Era Society 5.0. Indonesian Journal of Islamic Studies. 2024;12(4). doi: 10.21070/ijis.v12i4.1742.

Osawaru OO, Unachukwu CC. Leveraging Technology and Artificial Intelligence to Revolutionize French Language Proficiency: A Comprehensive Framework for Modern Curriculum Design. International Journal of Applied Research in Social Sciences. 2024;6(12):2903-15. doi: 10.51594/ijarss.v6i12.1767.

Mullah A, Jayachandran S. Ai-Driven Innovation in Education 4.0: An Overview of Generative Ai Tools, Learning Analytics, and Gamified SQL Learning. Int J Environ Sci. 2025;11(9s):1062-6. doi: 10.64252/829vnm63.

Tripathi CR. Awareness of Artificial Intelligence (AI) Among Undergraduate Students. NPRC J Multidis Res. 2024;1(7):126-42. doi: 10.3126/nprcjmr.v1i7.72478.

Asgarova V, Hashmi ZF, Ngajie BN, Asghar MZ, Järvenoja H. Exploring Faculty Experiences With Generative Artificial Intelligence Tools Integration in Second Language Curricula in Chinese Higher Education. Discov Computing. 2025;28(1). doi: 10.1007/s10791-025-09655-6.

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۵/۰۴/۰۱

ارسال

۱۴۰۴/۰۵/۰۴

بازنگری

۱۴۰۴/۰۹/۲۳

پذیرش

۱۴۰۴/۱۰/۰۱

شماره

نوع مقاله

مقالات

ارجاع به مقاله

مومنی مهموئی ح. .، عجم ع. ا. .، و دادرس ت. (1405). تحلیل تأثیر یکپارچه‌سازی فناوری‌های هوش مصنوعی در برنامه‌درسی آموزش عالی بر توانمندی‌های شناختی، تحلیلی و پژوهشی. نشریه پژوهش و نوآوری در تربیت و توسعه، 1-17. https://jsied.org/index.php/jsied/article/view/417

مقالات مشابه

11-20 از 199

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.