بررسی سطح توسعه یافتگی با درجه­ ی محرومیت و بهره­ مندی جنسیتی (در استان‌های ایران در مقاطع زمانی 1385 و 1398)

چکیده

مفهوم توسعه ­­ی انسانی علاوه بر توجه به جنبه­ ی کمی رشد، تأکید بیشتری به جنبه­ های کیفی دارد. درون مایه اصلی این مفهوم آن است که توسعه باید چیزی بسیار بیشتر از افزایش درآمد و ثروت باشد. در مفهوم توسعه انسانی مشارکت زنان در حیات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و از بین بردن نابرابری­ های جنسیتی حائز اهمیت است. بر همین اساس هدف این مقاله تحلیل رابطه سطح توسعه انسانی و جغرافیایی با درجه محرومیت و بهره مندی در شاخص جنسیتی است. روش پژوهش از روش اسنادی- آماری است. منابع اطلاعات از نتایج سرشماری‌های سال 1385 و سرشماری 1395 جمع آوری شده است. جامعه آماری این پژوهش کل استان­ های کشور مبتنی بر نتایج سرشماری 1385و 1395،  و بصورت تمام شماری انجام شده است. تجزیه تحلیل داده­ها با استفاده از نرم افزار spss  نسخه 19 و نرم افزارEViews  انجام شده است. یافته­ های تحلیل نشان می ­دهد که شاخص ­های تشکیل دهنده سطوح توسعه یافتگی استان­های ایران (سطح توسعه­ ی انسانی، دوری و نزدیکی مناطق مختلف کشور از تهران، تراکم جمعیت (نیروی انسانی)، نوع سکونتگاه ­های جغرافیایی (مناطق شهری و روستایی) رابطه مثبت و معنی­ داری با درجه ­­ی محرومیت و بهره ­مندی جنسیتی داشته است. همچنین شاخص ­های تشکیل دهنده سطوح توسعه یافتگی استان­ های ایران می‏توانند واریانس مربوط به درجه­­ ی محرومیت و بهره ­مندی جنسیتی را تبیین کنند.