شناسایی زنجیره علت- معلولی (روابط متقابل) مولفه­های تبیین­کننده تاثیر داربست ­زنی بر مدیریت زمان، یادگیری خودراهبری و کیفیت آموزشی دانش ­آموزان دوره اول متوسطه

چکیده

این مطالعه به بررسی زنجیره علت و معلولی عوامل تأثیرگذار بر داربست‌زنی بر مدیریت زمان، یادگیری خودراهبر و کیفیت آموزشی دانش‌آموزان دوره اول متوسطه از طریق رویکرد تحقیق ترکیبی اکتشافی می‌پردازد. مرور نظام‌مند ادبیات انجام شده و مدل‌های پژوهشی مرتبط انتخاب شدند. در مرحله کیفی، خبرگان دانشگاهی و سازمانی مورد مطالعه قرار گرفتند و در مرحله کمی، ۱۱۸۳۶ دانش‌آموز از مدارس شهری و روستایی قائم‌شهر در سال تحصیلی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ مشارکت داشتند. در مرحله کیفی، ۲۰ نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و در مرحله کمی، ۳۷۲ دانش‌آموز با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. همچنین ۱۵ نفر برای تحلیل زنجیره علت و معلولی با روش نمونه‌گیری هدفمند برگزیده شدند. روش‌های جمع‌آوری داده شامل تکنیک دلفی با چک‌لیست‌های ساختاریافته که با نرم‌افزار SPSS تحلیل شد، مدل‌سازی معادلات ساختاری با استفاده از Smart PLS و تحلیل زنجیره علت و معلولی با نرم‌افزار DEMATEL بود. یافته‌های مرحله کیفی شش مؤلفه داربست‌زنی را شناسایی کرد: شناختی، فراشناختی، انگیزشی، فنی، شناختی-فراشناختی و رویه‌ای. مدیریت زمان شامل تعیین اهداف، سازماندهی، تفویض اختیار، کنترل زمان، مدیریت ارتباطات و تصمیم‌گیری بود. یادگیری خودراهبر شامل خودمدیریتی، انگیزه، خودکنترلی، خودکارآمدی، استقلال در یادگیری، مشارکت دانش‌آموزان، اشتراک دانش و استفاده از فناوری‌های نوین بود. کیفیت آموزشی شامل عملکرد معلم، فرایندهای آموزشی، منابع، جو آموزشی، محتوای درسی، تناسب برنامه درسی با نیازهای جامعه، سیستم ارزشیابی و مدیریت منابع انسانی و غیرانسانی بود. نتایج کمی نشان داد که داربست‌زنی تأثیر معناداری بر کیفیت آموزشی، مدیریت زمان و یادگیری خودراهبر دارد. همچنین مدیریت زمان و یادگیری خودراهبر بر کیفیت آموزشی تأثیرگذار بودند و نقش میانجی داشتند. تحلیل علت و معلولی نشان داد که داربست‌زنی شناختی-فراشناختی، کنترل زمان، مشارکت در یادگیری و عملکرد معلم از بیشترین تأثیرگذاری برخوردار بودند. در بررسی نظام‌مند، کیفیت مطالعات با روش گلین ارزیابی شد و نمرات بین ۷۵ تا ۸۶ بود. اعتبار و پایایی به روش‌های مختلف تأیید شد و یافته‌ها بینش ارزشمندی برای بهبود کیفیت آموزشی از طریق مداخلات داربست‌زنی ارائه کردند.