الگوی سواد دیجیتالی اعضای هیات علمی: رویکرد کیفی مبتنی بر نظرات خبرگان

نویسندگان

    زهرا کاکویی دانشجوی دکتری رشته مدیریت آموزشی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
    صمد برزویان شیروان * استادیار اقتصاد آموزش، گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران borzooian@atu.ac.ir
    علی خورسندی طاسکوه دانشیار، گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
    مرتضی طاهری دانشیار، گروه مديريت و برنامه ريزي آموزشي، دانشكده روانشناسي وعلوم تربيتي، دانشگاه علامه طباطبايي، تهران، ايران
    مهدی واحدی استادیار، گروه تکنولوژی آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

کلمات کلیدی:

سواد دیجیتال, شایستگی های سواد دیجیتال, اعضای هیات علمی

چکیده

پژوهش حاضر کیفی ومبتنی بر نظر خبرگان با هدف تدوین الگوی سواد دیجیتالی اعضای هیات علمی بود به‌منظور گردآوری داده‌های پژوهش از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. دراین‌ارتباط جهت دستیابی به ابعاد و مؤلفه­های شایستگی سواد دیجیتالی اعضای هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی، خبرگان و اعضای هیات علمی دانشگاه با سابقه سواد دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبایی تهران به ‌عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شد مبنای نمونه‌گیری نیز بر اساس اشباع نظری داده‌ها و 16 نفر بود. تحلیل داده‌های کیفی بر اساس اصول کلی اشتراس وکوربین (1998) که شامل؛ گذراندن سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی، انجام‌شده است.نتایج نشان داد که الگوی شایستگی سواد دیجیتالی اعضای هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی استان تهران متأثر از موجبات علّی (فعالیت‌های یاددهی و یادگیری، توسعه منابع انسانی و پشتیبانی سازمانی و مدیریت)، عوامل زمینه‌ای (زیرساختهای فنی و فناوری، ساختار و سیاست آموزش عالی و عوامل قانونی و اخلاقی) و راهبردها (خرد،میانی و کلان) است. شرایط محیطی (پتانسیل‌ها و چالش‌های محیطی، عوامل سیاسی و اقتصادی) به نوبه خود بر راهبردها اثرگذار است. در نهایت تحت تأثیر مدل شایستگی سواد دیجیتالی اعضای هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی استان تهران پیامدهای فردی، کارایی و اثربخشی و پاسخگویی به جامعه حاصل می‌شود. دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی می‌توانند از یافته‌های این مطالعه برای ارتقاء واولویت‌بندی شایستگی‌های سواد دیجیتالی اعضای هیات علمی استفاده کنند.همچنین این مطالعه بینش‌های عملی را برای سیاست‌گذاران نهادی با هدف تقویت تحول شایستگی دیجیتالی در آموزش و یادگیری ارائه می‌دهد.

دانلودها

دسترسی به دانلود اطلاعات مقدور نیست.

مراجع

Zhong X, Ye M, Zhang D, Chen X, Qu K. The Current State of Digital Literacy Research in China: A Literature Review. Journal of Digital Pedagogy. 2025;4(1):3-23. doi: 10.61071/JDP.2505.

Zhao Y, Sánchez-Gómez MC, Pinto-Llorente AM, Sánchez Prieto R. Adapting to crisis and unveiling the digital shift: a systematic literature review of digital competence in education related to COVID-19. Frontiers in Education. 2025;10:1541475. doi: 10.3389/feduc.2025.1541475.

Khoo C, Yang ECL, Tan RYY, Alonso-Vazquez M, Ricaurte-Quijano C, Pécot M, et al. Opportunities and challenges of digital competencies for women tourism entrepreneurs in Latin America: a gendered perspective. Journal of Sustainable Tourism. 2024;32(3):519-39. doi: 10.1080/09669582.2023.2189622.

Su J, Yang W. Digital competence in early childhood education: A systematic review. Education and Information Technologies. 2024;29(4):4885-933. doi: 10.1007/s10639-023-11972-6.

Lan H, Bailey RP, Hoe TW. Assessing the digital competence of in-service university educators in China: A systematic literature review. Heliyon. 2024. doi: 10.1016/j.heliyon.2024.e35675.

Kulju E, Jarva E, Oikarinen A, Hammarén M, Kanste O, Mikkonen K. Educational Interventions and their effects on healthcare professionals' digital competence development: A systematic review. International Journal of Medical Informatics. 2024:105396. doi: 10.1016/j.ijmedinf.2024.105396.

Ma H, Ismail L. Bibliometric analysis and systematic review of digital competence in education. Humanities and Social Sciences Communications. 2025;12(1):1-17. doi: 10.1057/s41599-025-04401-1.

Ndibalema P. Digital literacy gaps in promoting 21st century skills among students in higher education institutions in Sub-Saharan Africa: a systematic review. Cogent Education. 2025;12(1):2452085. doi: 10.1080/2331186X.2025.2452085.

Cojocariu VM, Boghian I. A Literature Review on Digital Creativity in Higher Education-Toward a Conceptual Model. Education Sciences. 2024;14(11):1189. doi: 10.3390/educsci14111189.

Guillén-Gámez FD, Gómez-García M, Ruiz-Palmero J. Competencia digital en labores de Investigación: predictores que influyen en función del tipo de universidad y sexo del profesorado. Pixel-Bit, Revista de Medios y Educación. 2024(69). doi: 10.12795/pixelbit.99992.

D'Ignazio A, Finaldi Russo P, Stacchini M. Micro-entrepreneurs' financial and digital competences during the pandemic in Italy. Italian Economic Journal. 2025:1-37. doi: 10.1007/s40797-024-00306-1.

Caroline A, Coun MJH, Gunawan A, Stoffers J. A systematic literature review on digital literacy, employability, and innovative work behavior: emphasizing the contextual approaches in HRM research. Frontiers in Psychology. 2025;15:1448555. doi: 10.3389/fpsyg.2024.1448555.

Schreiner C, Wiesner C. Modelling Digital Competence by Combining Computational Thinking with General Learning Taxonomies. The European Educational Researcher. 2023;6(1):21-42. doi: 10.31757/euer.612.

Garcia-Ruiz R, Buenestado-Fernandez M, Ramirez-Montoya MS. Assessment of Digital Teaching Competence: Instruments, results and proposals. Systematic literature review. Educación XX1. 2023;26(1):273-301. doi: 10.5944/educxx1.33520.

Celik I, Gedrimiene E, Silvola A, Muukkonen H. Response of learning analytics to the online education challenges during pandemic: Opportunities and key examples in higher education. Policy Futures in Education. 2023;21(4):387-404. doi: 10.1177/14782103221078401.

Kalogeratos G, Lourida K, Anastasopoulou E, Tsogka D, Pierrakeas C, editors. Gender and age as factors affecting the digital skills of primary school principals2024.

Lyubka A. Preparing pre-service teachers for the digital transformation of education: exploring university teacher educators' views and practical strategies. Education Sciences. 2025;15(4):404. doi: 10.3390/educsci15040404.

ElSayary A. The impact of a professional upskilling training programme on developing teachers' digital competence. Journal of Computer Assisted Learning. 2023;39(4):1154-66. doi: 10.1111/jcal.12788.

op' t Roodt H, Bracht EM, van Dick R, Hernandez Bark AS. Navigating through the digital workplace: Measuring leader digital competence. Journal of Business and Psychology. 2025;40(1):179-205. doi: 10.1007/s10869-024-09947-6.

Wang Z, Chu Z. Examination of higher education teachers' self-perception of digital competence, self-efficacy, and facilitating conditions: An empirical study in the context of China. Sustainability. 2023;15(14):10945. doi: 10.3390/su151410945.

Nousala S, Metcalf G. Industry 4.0 to industry 5.0: Explorations in the transition from a techno-economic to a socio-technical future: Springer Nature; 2024. 1-2 p.

Troisi O, Visvizi A, Grimaldi M. Rethinking innovation through industry and society 5.0 paradigms: a multileveled approach for management and policy-making. European Journal of Innovation Management. 2023;27:22-51. doi: 10.1108/EJIM-08-2023-0659.

Zhang J, Wu Y. Impact of university teachers' digital teaching skills on teaching quality in higher education. Cogent Education. 2025;12(1):2436706. doi: 10.1080/2331186X.2024.2436706.

Deping Z, Burhanudeen HB, editors. Enlightenment for developing chinese teachers' digital literacy: Comparing and analyzing international frameworks and chinese framework. Proceedings of EEIC; 2023.

Jamalova M. Integrating modern technology in English language teaching: Innovations and outcomes in school education. Eurasian Science Review: An International Peer-Reviewed Multidisciplinary Journal. 2024;2(2):138-42. doi: 10.63034/esr-48.

Ren SS, Xu WZ, Chen Z, Chen JJ. Digital competency among pediatric healthcare workers and students: a questionnaire survey. World Journal of Pediatrics. 2025;21:1-7. doi: 10.1007/s12519-024-00866-3.

Siddiq F, Olofsson AD, Lindberg JO, Tomczyk L. What will be the new normal? Digital competence and 21st-century skills: Critical and emergent issues in education. Education and Information Technologies. 2024;29(6):7697-705. doi: 10.1007/s10639-023-12067-y.

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۴/۰۷/۰۱

ارسال

۱۴۰۴/۰۱/۲۱

بازنگری

۱۴۰۴/۰۵/۰۱

پذیرش

۱۴۰۴/۰۵/۰۷

شماره

نوع مقاله

مقالات

ارجاع به مقاله

کاکویی ز. .، برزویان شیروان ص.، خورسندی طاسکوه ع. .، طاهری م. .، و واحدی م. . (1404). الگوی سواد دیجیتالی اعضای هیات علمی: رویکرد کیفی مبتنی بر نظرات خبرگان. نشریه پژوهش و نوآوری در تربیت و توسعه، 1-22. https://jsied.org/index.php/jsied/article/view/296

مقالات مشابه

11-20 از 202

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.