طراحی الگوی رهبری اثربخش در سازمانهای دیجیتالمحور بر اساس یافتههای تحلیل مضمون
کلمات کلیدی:
رهبری , اثربخش, سازمان های دیجیتال, محور, تحلیل مضمونچکیده
هدف این پژوهش طراحی الگوی رهبری اثربخش در سازمانهای دیجیتالمحور با تأکید بر تبیین ابعاد، مؤلفهها و تعاملات رهبری دیجیتال در بستر تحول فناورانه است. این پژوهش با رویکرد کیفی و بر مبنای فلسفه تفسیری انجام شد. از روش تحلیل مضمون بهمنظور شناسایی الگوهای مفهومی و رفتاری استفاده گردید. دادهها از طریق مصاحبههای نیمهساختاریافته با ۱۸ مدیر و کارآفرین فعال در استارتاپها و کسبوکارهای دیجیتال شهر تهران گردآوری شد. انتخاب مشارکتکنندگان بهصورت هدفمند و با رعایت اصل اشباع نظری انجام گرفت. دادههای حاصل در شش گام براساس الگوی براون و کلارک کدگذاری و تحلیل شدند تا مضامین پایه، سازماندهنده و فراگیر استخراج شود. تحلیل دادهها منجر به شناسایی چهار مضمون سازماندهنده اصلی شد: ۱) رهبری تحولگرا در بستر دیجیتال، شامل استفاده روزمره از ابزارهای دیجیتال، یادگیری مستمر، و مدیریت مقاومت در برابر تغییر؛ ۲) چابکی و انعطافپذیری در زیستبوم نوآور، شامل تصمیمگیری سریع، انطباق با تغییرات بازار و تخصیص منابع محدود؛ ۳) ارتباطات اثربخش در عصر دیجیتال، شامل شفافیت اطلاعات، مشارکت فعال اعضا و استفاده از پلتفرمهای ارتباطی؛ و ۴) توانمندسازی و بلوغ دیجیتال کارکنان، شامل ایجاد فرهنگ یادگیرنده، مهارتهای دیجیتال و تقویت فرهنگ سازمانی دیجیتالمحور. در سطح بالاتر، مضمون فراگیر «رهبری دیجیتال یکپارچه» شکل گرفت که همزمان بر ابعاد فناورانه و انسانی رهبری تأکید دارد. یافتهها نشان داد رهبری اثربخش در سازمانهای دیجیتال مستلزم ترکیب توانمندیهای فناورانه، شایستگیهای انسانی و نگرش تحولگرا است. رهبران دیجیتال باید ضمن بهرهگیری از فناوریهای نوین، بر توسعه سرمایه انسانی، ایجاد فرهنگ یادگیری و نوآوری، مدیریت تغییر و تصمیمگیری سریع در شرایط عدم قطعیت تمرکز کنند. مدل پیشنهادی میتواند بهعنوان چارچوب عملی برای مدیران و سیاستگذاران در مسیر دستیابی به مزیت رقابتی پایدار در عصر دیجیتال بهکار رود.
دانلودها
مراجع
Ugwuja C. Transformational Leadership in the Digital Transformation Era: Strategies for Effective Organizational Change. Nijciam. 2024;4(2):108-13. doi: 10.59298/nijciam/2024/4.2.7108113.
Subiyanto D, Wahidah U, Septyarini E, Arjuna AB. Digital Leadership: Predicting Team Dynamics, Communication Effectiveness, and Team Performance. The Winners. 2024;25(1):35-47. doi: 10.21512/tw.v25i1.11678.
Lindov I. Leadership Impact on the Effectiveness in Digitalised It Organisations. Science International Journal. 2024;3(3):153-8. doi: 10.35120/sciencej0303153l.
Jameson J, Rumyantseva N, Cai M, Markowski M, Essex R, McNay I. A systematic review and framework for digital leadership research maturity in higher education. Computers and Education Open. 2022;3:100115.
Jafarpour Marzouni Z, Khorsandi Taskoh A, Abdollahinejad A. The skills and effective factors on improvement of university educational departments performance in the network community. Quarterly Journal of Research and Planning in Higher Education. 2022;28(3):1-23. doi: 10.52547/irphe.28.3.1.
Shah SS, Patki SM. Getting traditionally rooted Indian leadership to embrace digital leadership: challenges and way forward with reference to LMX. Leadership, Education, Personality: An Interdisciplinary Journal. 2020;2(1):29-40. doi: 10.1365/s42681-020-00013-2.
April K, Dalwai A. Leadership Styles Required to Lead Digital Transformation. Effective Executive. 2019;22(2):14-45.
Madzak A. Enhancing Remote Work Performance Through Effective Leadership. Journal of Information Systems Engineering & Management. 2025;10(10s):826-40. doi: 10.52783/jisem.v10i10s.1532.
Hashemi P, Shirbaghi N. Application of Grounded Theory to Present an Effective Leadership Model for Incompetent Teachers in Primary Schools. Research in Educational Leadership. 2024;8(30):6-48.
Barnes K, Vione KC, Kotera Y. Effective Leadership Practice Among Senior Leaders Working From Home and in the Hybrid Workplace Across COVID-19. Sn Business & Economics. 2024;4(5). doi: 10.1007/s43546-024-00651-4.
Gren L. What Makes Effective Leadership in Agile Software Development Teams? 2022. doi: 10.48550/arxiv.2201.08058.
Amrahi A, Ahanchian M, Salehi Fedardi J. A causal model of the relationship between cognitive processes and effective leadership of academic department chairs in Mashhad University of Medical Sciences. Quarterly Journal of Research and Planning in Higher Education. 2022;28(3). doi: 10.52547/irphe.28.3.25.
Pranitasari D. The Influence of Effective Leadership and Organizational Trust to Teacher’s Work Motivation and Organizational Commitment. Media Ekonomi Dan Manajemen. 2020;35(1):75. doi: 10.24856/mem.v35i1.1257.
Zainol NU, Kowang TO, Hee OC, Fei GC, Kadir BB. Managing Organizational Change through Effective Leadership: A review from Literature. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences. 2021;11(1):1-10. doi: 10.6007/IJARBSS/v11-i1/8370.
Rahimzadeh Kalaleh A, Ghiathinejad Nadoshan S, Rahimian H, Khorsandi Taskouh A, Ahmadizadeh F. A Systematic Review of Effective Leadership in Medical Sciences Universities. Research in Educational Systems. 2021;15(54):5-18.
Sedghi Boukani N, Seyedabbaszadeh M, Ghalavandi H, Hasani M. Analyzing the multiple relationships between effective leadership and strategic planning with human resource productivity in higher education centers of West Azerbaijan province. Productivity Management. 2018;12(2):31-69.
Amini A, Alimohammadlou M, Ja'fari A. Presenting an Integrated Model of Effective Leadership in Technology Adoption. Journal of Management Process and Development. 2019;32(4):153-88. doi: 10.29252/jmdp.32.4.153.
Banwart MC. Communication Studies: Effective Communication Leads to Effective Leadership. New Directions for Student Leadership. 2020;2020(165):87-97. doi: 10.1002/yd.20371.
Hitt D, Player D. Identifying and Predicting Effective Leader Practices: Examining Principal Experience and Prior Roles. Leadership and Policy in Schools. 2019;18(1):97-116. doi: 10.1080/15700763.2017.1384502.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 Marzieh Nasiri Muselu (Author); Gholamali Tabarsa (Corresponding author)

این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.