اثربخشی برنامه‌ی شش کلاه تفکـر دوبونو بر قضاوت اخـلاقی و تفکـر انتقادی کودکان 12 تا 15 سال

نویسندگان

    محمد حسین هاشم پور دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی ، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران
    حسن غریبی * استادیار گروه روانشناسی دانشگاه کردستان، سنندج، ایران h.gharibi@uok.ac.ir
    سیف اله رحمانی استادیار، گروه آموزش روانشناسی و مشاوره، دانشگاه فرهنگیان کردستان، سنندج، ایران

کلمات کلیدی:

شش کلاه تفکر, تفکر انتقادی, قضاوت اخلاقی, کودکان, آموزش

چکیده

هدف از این مطالعه بررسی اثرات برنامه شش کلاه تفکر دوبونو بر قضاوت اخلاقی و تفکر انتقادی کودکان 12 تا 15 ساله بود. این تحقیق از نوع نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. نمونه‌ تحقیق شامل 60 کودک 12 تا 15 ساله بود که به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایش برنامه شش کلاه تفکر را به مدت 8 هفته دریافت کردند. برای اندازه‌گیری تفکر انتقادی و قضاوت اخلاقی از پرسشنامه‌های معتبر و پایا استفاده شد. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس (ANCOVA) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که برنامه شش کلاه تفکر تأثیر معناداری بر تفکر انتقادی گروه آزمایش داشت (p < 0.05)، در حالی که تأثیر معناداری بر قضاوت اخلاقی مشاهده نشد. گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در آزمون‌های تفکر انتقادی عملکرد بهتری داشت، اما در زمینه قضاوت اخلاقی تغییرات قابل توجهی مشاهده نشد. برنامه شش کلاه تفکر دوبونو می‌تواند ابزاری مؤثر برای تقویت تفکر انتقادی در کودکان 12 تا 15 ساله باشد. با این حال، تأثیر آن بر قضاوت اخلاقی به طور معناداری مشهود نبود. این یافته‌ها نشان می‌دهند که ممکن است این برنامه نیاز به ترکیب با سایر برنامه‌های آموزشی برای بهبود قضاوت اخلاقی داشته باشد.

دانلودها

دسترسی به دانلود اطلاعات مقدور نیست.

مراجع

Babaei A, Vahedi S, Imanzadeh A, Adib Y. Effectiveness of Ethical Sensitivity Skill Training on Moral Disengagement and Bullying in Adolescent Girls. Social Psychology Research. 2020;10(37):123-39. doi: 10.22034/spr.2020.109700.

Khoshgoftar Z, Barkhordari-Sharifabad M. Medical Students’ Reflective Capacity and Its Role in Their Critical Thinking Disposition. BMC Medical Education. 2023;23(1). doi: 10.1186/s12909-023-04163-x.

Morsy AAI, Darweesh HAM. Effect of Six Hats Thinking Technique on Development of Critical Thinking Disposition and Problem-Solving Skills of Nursing Students. American Journal of Nursing Research. 2021;9:8-14. doi: 10.12691/ajnr-9-1-2.

Kivunja C. Using De Bono's six thinking hats model to teach critical thinking and problem solving skills essential for success in the 21st century economy. Creative Education. 2015;6(3):380-91. doi: 10.4236/ce.2015.63037.

Gill-Simmen L. Developing critical thinking skills: Using Edward de Bono's six thinking hats in formative peer assessment & feedback. Journal of Applied Learning and Teaching. 2020;3(1):138-41. doi: 10.37074/jalt.2020.3.1.5.

Rafizadeh Qareh Tapeh S, Haji Baglou A, Aloustani S. The effect of problem-solving using the Six Thinking Hats method on creativity and caring behavior of nurses. Nursing Education Journal. 2023;12(2):92-100.

Fathi Azar A, Badri Gargari R, Ahrari G. The effect of teaching De Bono's Six Thinking Hats technique on the tendency for critical thinking and creativity in students. Innovation and Creativity in Humanities. 2014;4(1):159-88.

Elsayed A, Abbas R. The effectiveness of De Bono's six thinking hats technique in the development of critical thinking and numerical sense in mathematics education in Oman. Elementary Education Online. 2021;20(1):1451-60. doi: 10.17051/ilkonline.2021.01.138.

Jornburom Y. The effect of six thinking hats training program on higher-order thinking skills of nursing students. Journal of Nursing and Education. 2017;10(1):34-43.

Sabah S, Rashtchi M. Changing Perspectives and Critical Thinking in Written Stories by Iranian Students in English: A Step toward Critical English Education for Academic Purposes. Language Inquiries Journal. 2022(67).

Shanta S, Wells JG. T/E design based learning: assessing student critical thinking and problem solving abilities. International Journal of Technology and Design Education. 2022;32(1):267-85. doi: 10.1007/s10798-020-09608-8.

Seyed Mahmoudi SM, Tizdast T, Vatankhah HR, Khalatbari j, Ghorban Shiroodi s. The Effect of Metacognition Education Program on Critical Thinking and Moral Judgment of Elementary Students. J-Nurs-Edu. 2022;11(5):58-67. doi: 10.22034/JNE.11.5.58.

Mohkam Kar A, Shaterian F, Nikookar A. Effectiveness of Critical Thinking Education on Divergent Thinking and Academic Enthusiasm of High School Students. Iranian Journal of Educational Sociology. 2024;7(1):141-9. doi: 10.61838/kman.ijes.7.1.14.

Nakhostin Khayat F, Jahan F, Yaghoobi A, Jahan A. Developing a critical thinking model based on moral justice and cognitive abilities mediated by metacognition in students. Journal of Educational Psychology Studies. 2022;19(47):151-36. doi: 10.22111/JEPS.2022.7188.

Taghvaeinia A, Derakhshan M, Zarei R. Investigate the Role of Moral Justice and Cognitive Abilities Predictors of Critical Thinking in Students. Educational Psychology. 2019;15(53):31-49.

Ekahitanond V. Adopting the six thinking hats to develop critical thinking abilities through LINE. Australian Educational Computing. 2018;33(1):1-16.

Hani U, Petrus I, Sitinjak MD, editors. The effect of six thinking hats and critical thinking on speaking achievement. Ninth International Conference on Applied Linguistics (CONAPLIN 9); 2016.

Mostafa MF, Mansour HE, Abdrahman HA, Ibraheim AW. The effectiveness of using the six-hats teaching method on improving thinking skills among critical care nursing students. International Academic Journal of Health, Medicine and Nursing. 2020;2(1):1-11.

Oktaviani L, Aulia UY, Murdiono M, Suharno S. Strengthening the critical thinking skill through the six-hat thinking model in pancasila education. Journal of Education and Learning (EduLearn). 2024;18(4):1272-8. doi: 10.11591/edulearn.v18i4.21202.

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۴/۰۲/۱۴

ارسال

۱۴۰۳/۰۹/۲۶

بازنگری

۱۴۰۳/۱۰/۱۲

پذیرش

۱۴۰۳/۱۰/۲۳

شماره

نوع مقاله

مقالات

ارجاع به مقاله

هاشم پور م. ح.، غریبی ح. .، و رحمانی س. ا. . (1404). اثربخشی برنامه‌ی شش کلاه تفکـر دوبونو بر قضاوت اخـلاقی و تفکـر انتقادی کودکان 12 تا 15 سال. نشریه پژوهش و نوآوری در تربیت و توسعه، 5(1)، 87-100. https://jsied.org/index.php/jsied/article/view/175

مقالات مشابه

11-20 از 127

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.